بتن متراکم غلطکی (Roller-compacted concrete) که به اختصار RCC نیز نامیده می شود، نام خود را از روش ساختاری که برای ساخت آن استفاده شده وام گرفته است. این نوع بتن از تجهیزات و مصالح آسفالت معمولی و یا آسفالت با چگالی بالا تشکیل شده که در نهایت با غلطک فشرده می‌شود.
در اصل بتن غلطکی دارای همان ماده اولیه بتن های معمولی است که با غلطک های 10 تنی مشابه روش قرار دادن آسفالت مخلوط گرم، متراکم می شود. مواد اولیه بتن های غلطکی عبارتند از:
سیمان، آب و سنگدانه هایی مانند سنگ ریزه یا سنگ خرد شده.
تفاوت بتن های غلطکی با بتن های معمولی چیست؟
برخلاف بتن های معمولی، ترکیب بتن های غلطکی خشک تر است. منظور از خشک تر بودن بتن این است که به اندازه کافی سفت است تا توسط غلطک‌های لرزشی متراکم شود.
به طور معمول، RCC بدون اتصالات ساخته می شود. در پایان کار به هیچ نوع فرم دادن و پرداختی نیاز ندارد و همچنین حاوی میخ پرچ یا تقویت کننده فولادی نیست.
مجموع این خصوصیات باعث می شوند تا بتن متراکم شده با غلطک، ساده، محکم، سریع و مقرون به صرفه باشد. از طرفی کارایی آن را از کاربردهای تخصصی به کف سازی های خیابانی و روسازی های اصلی تبدیل کرده است. امروزه از RCC برای هر نوع روسازی صنعتی و یا سنگین استفاده می شود. چراکه RCC دارای مقاومت، استحکام و عملکرد بتن معمولی همراه با صرفه اقتصادی و سادگی آسفالت است.
همچنین طول عمر بتن RCC طولانی است و به حداقل تعمیر و نگهداری نیاز دارد. این خاصیت در کنار هزینه پایین اولیه بتن به ارزش استفاده و به کار گیری آن می افزاید.
تاریخچه بتن های غلطکی
بتن غلطکی (RCC) از دهه هفتاد زمانی که صنعت چوب بری کانادا سعی داشت با استفاده از پاک کننده های زیست محیطی به روش های نوینی در طبقه بندی و همسان سازی دست یابد، وارد صنعت ساخت و ساز شد.
این صنعت برای ایستادگی در برابر بارهای عظیم و تجهیزات تخصصی به یک زیرسازی قوی نیاز داشت. با این وجود همچنان میزان بودجه و اقتصادی بودن پروژه ها مهم بود. در چنین شرایطی بتن RCC با این نوع چالش‌ها روبرو شد و از آن زمان موارد استفاده آن به سایر کاربردهای سنگین نیز گسترش یافت.
امروزه بتن RCC زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که قدرت، دوام و مقرون به صرفه بودن از نیازهای اصلی باشند. از جمله مکان هایی که از بتن های غلطکی استفاده می شود می توان به بندرگاه، تسهیلات نظامی، پارکینگ ها و انبارها، خیابان ها، تقاطع ها و غیره اشاره کرد.
در مجموع مقاومت بالای روسازی های بتن RCC مشکلات رایج و پرهزینه ای که با روسازی های آسفالت به طور سنتی مرتبط هستند را برطرف می کند.
ویژگی های بتن غلطکی کدامند؟
از ویژگی های بتن های متراکم شده با غلطک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این نوع بتن ها در برابر شل شدن مقاوم هستند.
- بتن های غلطکی تحت فشار بارهای سنگین و غلیظ تغییر شکل نمی دهند
- در اثر نشت سوخت و مایعات هیدرولیکی، بتن های غلطکی آسیب نمی بینند و خراب نمی شوند.
- بتن غلطکی در دمای بالا نرم نمی شود.
- بتن RCC مقاومت خمشی بالایی دارد. (psi 800-550 ) – مقاومت خمشی بالا از ترافیک سنگین پشتیبانی می کند. بارهای متمرکز را تحمل می کند. نواحی نرم را پوشش می دهد. از طرفی باعث کاهش اختلالات ترافیکی و هزینه های نگهداری می شود.
- بتن غلطکی دارای مقاومت فشاری بالایی است. (psi 6000-4000 ) – مقاومت فشاری بالا در بتن غلطکی نیز همانند مقاومت خمشی بالا عمل کرده، ضمن اینکه احتمال نرم شدن را از بین می برد.
- بتن RCC دارای چگالی بالا و جذب کم است. چگالی بالا و جذب پایین بتن غلطکی باعث می شود تا دوام روسازی افزایش یابد. همچنین در برابر صدمه دیدن و یخ زدگی مقاومت کند و آسیب نشت روغن را برطرف نماید.
- میزان آب کم از دیگر خصوصیات بتن غلطکی است. میزان پایین آب درون بتن باعث می شود تا مقاومت و دوام روسازی افزایش یابد. از طرفی نفوذ پذیری آن را کاهش می دهد و باعث کاهش ترک خوردگی در بتن می شود.
مشخصات و کاربردهای بتن متراکم شده با غلطک کدامند؟
امکان استفاده از سطح بتن شده در کمترین زمان پس از بتن ریزی
از مشخصه اصلی بتن غلطکی این است که می‌توانید امروز بتن‌ریزی را انجام داده و فردا بر روی آن رانندگی کنید.
بتن RCC در دهه 1970 به عنوان یک راه حل ارزان قیمت روسازی که در برابر صدمات انجماد و ذوب و همچنین در برابر حجم بالای بارهای سنگین مقاومت می کند، روانه بازار شد.
از آنجا که RCC مخلوط خشک تری نسبت به بتن سنتی است، به سرعت با تجهیزات روسازی آسفالت با چگالی بالا نصب و با استفاده از غلطک های لرزشی فشرده می شود. بتن RCC هزینه‌های ساخت را به حداقل می‌رساند و به طور معمول امکان عبور و مرور بعد از 24 ساعت فراهم می‌شود.
عملکرد بالا بدون تحمیل هزینه های زیاد
در حالی که هزینه های نصب RCC قابل مقایسه با استفاده از قیر برای روکش خیابان ها نیست و به طور کاملا محسوسی کمتر از آن است، هزینه های نگهداری طولانی مدت آن نیز بسیار پایین تر است و به طور متوسط در طول عمر مفید جاده 30٪ صرفه جویی می شود.
با استفاده از RCC، چاله ها و ناهمواری های سطح خیابان ها، همچنین ترک خوردگی های سطحی در اثر بارهای زیاد وجود ندارد. از سویی نشت سوخت و مایع هیدرولیک باعث خراب شدن روسازی خیابان ها نمی شود و دمای بالا سطح خیابان ها را نرم نمی کند.
از بتن های غلطکی در چه مکان هایی استفاده می شود؟
بتن های غلطکی در موارد زیر قابل استفاده هستند:
- برنامه های روسازی خیابان ها و جاده های محلی
- خیابان های مسکونی
- شانه های بزرگراه
- امکانات بندری
- پارکینگ ها
- سد سازی
به عنوان نکته پایانی باید خاطر نشان کنیم که تراکم مهمترین مرحله ساخت بتن غلطکی است. تراکم، مقاومت، صافی و بافت سطح را فراهم می کند. فشردگی بلافاصله پس از قرارگیری بتن آغاز می‌شود و تا زمانی که روسازی به تراکم مورد نیاز برسد ادامه می‌یابد.
عمل آوری صحیح بتن، روسازی سنگین و بادوام را تضمین می کند. مانند هر نوع بتن دیگری، عمل آوری رطوبت را برای هیدراتاسیون در دسترس قرار می دهد. این یک واکنش شیمیایی است که باعث سخت شدن و مقاومت بتن می شود.
منابع:
https://www.cemexusa.com/products-and-services/concrete/types-of-concrete/roller-compacted-concrete
